نظریۀ جمع در طرح دعوای مسئولیت؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه

در حقوق فرانسه و دیگر کشورهایی که نظام حقوقی آن ها به نوعی وام دار یا برگرفته از فرانسه است، نظریۀ «عدم جمع بین دو مسئولیت قراردادی و قهری» قاعده ای سنتی و ریشه دار است. حسب این قاعده، چنانچه دعوای جبران خسارت به جای آنکه بر مبنای ضمان قهری اقامه شود، به واسطۀ وجود قرارداد میان زیان دیده و عامل زیان و بر پایۀ نقض قرارداد طرح شود، این دعوی محکوم به رد است و به همین کیفیت، دعوایی که اشتباهی بر مبنای مسئولیت قهری اقامه گردد، درحالی که می بایست نقض قراردادی متعهد مبنای طرح دعوی قرار گیرد، راه به جایی نخواهد برد.نتیجۀ این تفکیک، نوعی تشتت آشفتگی را در رسیدگی به این چنین دعاوی با ماهیت دوگانه سبب می شود که افزون بر سردرگمی اهالی حقوق، ایجاد وحدت رویه را نیز ممتنع می سازد. از طرف دیگر، قاعدۀ یادشده به نوعی در تقابل با اصل «جبران کامل» یا جبران حداکثری خسارات زیان دیده است؛ چراکه ممکن است انتخاب هرکدام از دو مسئولیت قهری یا قراردادی، جبران خسارت کامل تر یا حداقل آسان تری (از حیث رعایت تشریفات دادرسی و ادلۀ اثبات دعوی) را برای خواهان به ارمغان آورد. این گونه مشکلات و موانع باعث شد کهنظریۀ «عدم جمع بین دو مسئولیت قراردادی و قهری» اهمیت و جایگاه سابق خویش را ازدست بدهد و روش هایی برای یکسان سازی، ایجاد وحدت رویه و جلوگیری از رد این گونه دعاوی پیش بینی گردد که ذیل عنوان «نظریۀ جمع بین دو مسئولیت قراردادی و قهری» مطالعه می شود.